မည္သည့္အခါမွ် မေျပာင္းလဲႏိုင္သည့္ စြဲျမဲေသာက်င့္၀တ္မ်ားအေပၚ အျမစ္တြယ္ေနသျဖင့္ ဗုဒၶဘာသာႏွင့္ ပတ္သက္၍ ပ်က္ျပယ္မႈဟူသည္ ယေန.ေသာ္ပင္ ျဖစ္ႏိုင္မည္ မဟုတ္ေပ။ (ဂါထရုဂါရတ္)
ႏွစ္ေတြ၊ ေခတ္ေတြကား ကုန္ဆံုးေျပာင္းလဲခဲ့ ၿပီးပါၿပီ။ သို.ေသာ္ ဗုဒၶျမတ္စြာကား ကၽြႏု္ပ္တို. ၀န္းက်င္မွာ စံေနေတာ္မူပါ ေလသည္။ ဗုဒၶအသံေတာ္သည္ ကၽြႏ္ုပ္တို. နားထဲတြင္ ၾကားေယာင္ေနဆဲ ျဖစ္ပါသည္။ (အိႏၵိယ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ေဟာင္းေနရူး)
ဗုဒၶဘာသာအၾကာင္း အနည္းငယ္ဖတ္မိျခင္းသည္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ား သိသည့္အရာကို သိျမင္ရျခင္းျဖစ္သည္။ လြန္ခဲ့သည့္ ႏွစ္ေပါင္း၂၅၀၀က ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ားသည္ စိတ္ပညာဆိုင္ရာ ျပႆနာမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ ထင္ထားသည္ထက္ ပို၍သိၾကသည္။ သူတို.သည္ ေရွးကပင္ ဤျပႆနာမ်ားကို ေလ့လာခဲ့ၾကၿပီး အေျဖကိုလည္း ေတြ.ရိွခဲ့ၾကေပသည္။ (ေဒါက္တာဂေရဟမ္ဟိုး)
ဒႆနသေဘာ မပါေသာ ဘာသာေရးသည္္ ဥပါဒါန္ သေဘာရိွ၍ လူ.ဘ၀တိုးတက္မႈႏွင့္ ေဗာဓိဥာဏ္၏ အႏၱရာယ္ကို ျဖစ္ေစၿပီး၊ ဘာသာတရားသေဘာ မပါေသာ ဒႆနသည္လည္း ဘ၀အတြက္ အက်ိဳးထူး တစ္စံုတစ္ရာကို ျဖစ္ေပၚေစႏိုင္ျခင္း မရိွပါ။ (အိႏၵိယသူေတာ္စင္ ရွရီေအာ္ရိုဗင္ဒို)
တစ္ကိုယ္ေကာင္းဆန္ျခင္း၊ ၿငိကပ္တြယ္တာျခင္းမွ လြတ္ေျမာက္ေသာအားျဖင့္ ဂုဏ္သေရရိွမႈ၊ ၿငိမ္သက္တည္ၾကည္မႈ၊ ကရုဏာထားမႈတို.သည္ အေရွ.တိုင္း ဗုဒၶဘာသာ၏ မူလသင္ၾကားခ်က္မ်ား ျဖစ္သည္။ (အီးေအ-ဘာ့ထ္)
ဘီစီ(၆) ရာစုသည္ အသိဥာဏ္နယ္ပယ္၌ ကေလးဘ၀မွ လူႀကီးဘ၀သို. ကူးေျပာင္းေသာ ရာစုႏွစ္ျဖစ္သည္။ (ကမၻာ့သမိုင္းပညာရွင္မ်ား)
ဘာသာ တစ္ခုႏွင့္တစ္ခု နယ္ေျမလုၿပီး ရက္စက္စြာ သတ္ျဖတ္ၾကေသာ ဘာသာေရး စစ္ပြဲမ်ား ကမၻာ့သမိုင္း၌ မွတ္တမ္းတင္ရသည္မွာ အက်ည္းတန္လွပါ၏။ မူလ ဘာသာေရး ေခါင္းေဆာင္မ်ား၏ ရည္ရြယ္ခ်က္ကို ဖ်က္ဆီးရံုသာမက ဘာသာေရးေခါင္းေဆာင္မ်ားကို သိကၡာခ်ရာလည္း ေရာက္၏။ ထို.ျပင္ ဘာသာမဲ့ ၀ါဒီမ်ားကိုလည္း လက္ယပ္ေခၚရာ ေရာက္၏။ အမွန္အားျဖင့္ လူ.ေလာကအတြက္ ဘာသာတရားဟူသည္ မရိွမျဖစ္ လိုအပ္ေသာ သေဘာကို ေဆာင္ပါ၏။ (ဆရာႀကီးဦးေရႊေအာင္)
ဘာသာမဲ့ဟူသည္ပင္ ဘာသာတရား တစ္မ်ိဳး၏ အမည္ျဖစ္၏။ (အိႏၵိယသမၼတေဟာင္း ေဒါက္တာ ရာမာခရစ္ရွနန္)
ျမတ္စြာဘုရားမွတစ္ပါး ထိုကဲ့သို.ေသာ မဟာဂရုဏာရွင္မ်ိဳးကို အိပ္မက္ထဲ၌ပင္ သင္ေတြ.ႏိုင္မည္မဟုတ္။ (ဆရာႀကီးဦးေရႊေအာင္)
ကၽြႏု္ပ္တို.သည္ မၾကံဳစဖူး စိတ္ဓာတ္က်မႈ၊ အားငယ္မႈမ်ား ၾကံဳေတြ.ေနၾကရပါသည္။ ထိုသို. ၾကံဳေတြ.ခံစားေနၾကရသည္မွာ ဘ၀တြင္ ယံုယံုၾကည္ၾကည္ႏွင့္ လက္ေတြ.က်က် အသံုးခ်ႏိုင္ေသာ အေတြးအေခၚ အယူအဆမ်ား မရိွေသာေၾကာင့္ ျဖစ္ပါသည္။ ကၽြႏု္ပ္တို.တစ္ေတြသည္ ရုပ္၀တၳဳၾကြယ္၀မႈ ၀ိုင္း၀ိုင္းလည္ေနသည့္ၾကားတြင္ စိတ္ဓာတ္ေရးရာအားျဖင့္ ခၽြတ္ၿခံဳက် ေနၾကရပါသည္။ ရုပ္၀တၳဳ ၾကြယ္၀ေသာ္လည္း စိတ္ခ်မ္းသာမႈကင္းေသာ အေျခအေနတြင္ စိတ္ေအးခ်မ္းသာမႈ အမွန္တကယ္ ရရန္အတြက္ ဗုဒၶ၏က်င့္စဥ္ကို က်င့္ၾကံအားထုတ္ၾကည့္ဖို. သင့္လွပါသည္။ ဗုဒၶက်င့္စဥ္သည္ စိတ္ခ်မ္းသာမႈကို အမွန္တကယ္ ျဖစ္ေစႏိုင္ပါသည္။ (ဂၽြန္၀ါလ္တာ)
သက်မုနိဟူသည္ လမ္းစဥ္အမွန္တရား၊ ဘ၀တို.ႏွင့္ အမွန္တကယ္ အနီးစပ္ဆံုး သင့္ျမတ္ေလ်ာ္ကန္သူျဖစ္ေၾကာင္း ပို၍ပို၍ ယံုၾကည္လာရသည္။ (ဘီေရွာ့မီလ္မန္)
လူသားတစ္ဦးျဖစ္ေသာ ရွင္ေတာ္ဗုဒၶသည္ လူသားအားလံုး၏ အစုအေ၀းျဖစ္ေသာ ေလာကႀကီးထဲမွာ ပြင့္ေတာ္မူခဲ့ၿပီး "သင္တို.အား အတၱေက်းကၽြန္၏ ဒုကၡဗရေပြထဲမွ ကယ္ထုတ္ရန္ ငါဘုရား ပြင့္ေတာ္မူခဲ့သည္ဟု" ဟု မိန္.ျမြတ္ခဲ့ပါသည္။ ယင္းသည္ ၿပိဳင္ဘက္ကင္းေသာ ၀ိေသသတရားပင္ ျဖစ္သည္။ (ရာဘင္ဒရာနတ္တဂိုး)
ဗုဒၶဘာသာဟူသည္ ဘ၀မွအျမင့္ဆံုးအက်ိဳးကို ရယူရန္ အျမင့္မားဆံုး လမ္းစဥ္ျဖင့္ အသက္ရွင္ေနထိုင္ႏိုင္ေရး အတြက္ အစီအမံတစ္ခုပင္ ျဖစ္သည္။ အသိပညာစိုးမိုးေသာ အေျမာ္အျမင္ႀကီးသည့္ ဘာသာတစ္ခုျဖစ္သည္။ ဗုဒၶသည္ ဘာသာေျပာင္းသူမ်ားကို အႏိုင္ယူရန္ တရားေဟာျခင္း မဟုတ္ဘဲ တပည့္သာ၀ကတို.ကို အသိဥာဏ္အလင္း ရရိွေစရန္ တရားေဟာျခင္း ျဖစ္သည္။ (အေနာက္တိုင္းစာေရးဆရားတစ္ဦး)
ဗုဒၶႏွင့္ ပတ္သက္၍ အေလးထားရမည့္ အဓိကအခ်က္မွာ ဗုဒၶသည္ လူသားထက္ေက်ာ္လြန္ေသာ အျခားတန္ခိုးရွင္ တစ္ဦးဦး မဟုတ္ေၾကာင္းကို ခိုင္ခိုင္မာမာ ဆိုထားျခင္းပင္ ျဖစ္ပါသည္။ (ဆရာေတာ္ သဒၶါတိႆ)
လူသားမ်ားကို လြတ္ေျမာက္ေစသူမွာ ဗုဒၶမဟုတ္ေပ။ သို.ေသာ္ ဗုဒၶသည္ သူကိုယ္တိုင္လြတ္ေျမာက္ၿပီးသလို လူသားမ်ား၏ လြတ္ေျမာက္ေရးကို ေဟာၾကားျပသသည္။ ဗုဒၶ၏ သစၥာေဒသနာကို လူသားမ်ား လက္ခံၾကသည္မွာ ဗုဒၶေဟာေသာေၾကာင့္ မဟုတ္ဘဲ ဗုဒၶ၏ စကားေတာ္မ်ားေၾကာင့္ ႏိုးၾကားလာသည့္ ပုဂၢိဳလ္ေရးဆိုင္ရာ အျမင္မွန္ရရိွျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။ သူတို. ကိုယ္ပိုင္စိတ္ဓာတ္ အလင္းေရာင္ေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚလာရသည္။ (ေဒါက္တာအိုဒင္ဘာ့ဂ္)
ဗုဒၶသည္ လူသားမ်ိဳးႏြယ္ အသစ္တစ္ခု ျဖစ္ေပၚေစခဲ့သည္။ စာရိတၱသူရဲေကာင္းမ်ိဳးႏြယ္၊ လြတ္ေျမာက္ေရးမ်ိဳးႏြယ္၊ ဗုဒၶမ်ိဳးႏြယ္စုမ်ားကို ျဖစ္ေပၚေစခဲ့သည္။ (မန္မထနတ္ဆပ္စ္ထရီ)
ဗုဒၶျမတ္စြာသည္ ဆင္းရဲဒုကၡမွ ကင္းၿငိမ္းေအာင္ တစ္ခုတည္းေသာ လမ္းသာရိွတယ္လို. ရွင္းရွင္းႀကီး ေဟာခဲ့ပါတယ္။ ဒီနည္းကေတာ့ အျခားမဟုတ္ပါဘူး။ အစဥ္သတိရိွေနရမည့္ အျမဲသိေနရမည့္ နည္းပဲျဖစ္ပါတယ္။ ဒီသတိရိွနည္းရဲ. သေဘာကို ၀ိပႆနာ ဘာ၀နာ ရႈပြားမွသာ ပိုၿပီး နားလည္သေဘာေပါက္ပါမယ္။ (၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ေဟာင္းဦးႏု)
ဗုဒၶဘုရားရွင္ ေဟာၾကားေသာ ေဒသနာေတာ္၏ သေဘာကို တစ္လံုးတည္းေသာစကားျဖင့္ ေဖာ္ျပလိုလွ်င္ မွန္ကန္ေသာတရားေတာ္ ဟု ေဖာ္ျပႏိုင္ပါသည္။ (ဗိုလ္မႈးႀကီးေအာလ္ေကာ့)
